موضوع استرداد هدایای دوران نامزدی یکی از مسائل حقوقی و فرهنگی مهم است که در روابط بین زوج‌ها مطرح می‌شود. دوران نامزدی به‌عنوان مرحله‌ای از شناخت و تعهد اولیه، معمولاً با تبادل هدایای مختلف همراه است که نشان‌دهنده محبت، علاقه، یا تعهد طرفین به یکدیگر است. اما در صورتی که این دوران به ازدواج منجر نشود و رابطه خاتمه یابد، پرسش‌هایی درباره حق استرداد این هدایا به وجود می‌آید. این موضوع نه‌تنها از نظر قانونی بلکه از منظر اخلاقی و عرفی نیز پیچیدگی‌هایی دارد و نیازمند بررسی دقیق شرایط و توافقات میان طرفین است.
همان‌طور که از مفهوم نص قانون برمی‌آید، موضوع بحث ما مربوط به دوره‌ای است که به آن نامزدی گفته می‌شود، نه زمانی که زوجین زندگی مشترک خود را آغاز کرده‌اند. منظور، هدایایی است که زن و مرد در این دوره به یکدیگر تقدیم می‌کنند. این هدایا ممکن است از نوع مصرف‌شدنی و غیرقابل نگهداری یا از نوع ماندگار و قابل بازگشت باشند.
هدایای دوران نامزدی تابع عقد هبه و مقررات مرتبط با آن است. بنابراین، در صورتی که نامزدی به هر دلیلی به هم بخورد، امکان استرداد این هدایا وجود دارد.
این هدایا به دو دسته قابل بقاء و هدایای مصرف‌شدنی تقسیم بندی می‌گردد:
به هدایایی گفته می‌شود که از نوع اموال غیرمصرفی و قابل نگهداری هستند. اگر موجود باشد، گیرنده هدیه باید آن را مسترد نماید.
اگر موجود نباشد و به صورت طبیعی از ببن رفته باشد( تلف قهری اتفاق افتاده باشد)؛ گیرنده هبه هیچگونه مسئولیتی ندارد. لیکن اگر هدیه به‌طور عمدی یا بر اثر سهل‌انگاری گیرنده هبه از بین رفته باشد (تلف ارادی)، هدیه گیرنده می‌بایست او باید ارزش آن را در زمان پرداخت خسارت جبران کند.
نکته: در صورتی که وصلت نامزدی به واسطه فوت گیرنده هبه (متهب) بهم بخورد، دهنده هدیه (واهب) نمی‌تواند ارزش مالی هدیه‌ای را که از بین رفته است ( مصرف نشدنی مانند طلا و اشیا گرانبها ) را از ارث و اموال شخص فوت‌شده طلب کند.(ماده 1038 ق م)
هدایای مصرف شدنی مثل عطر ،گل، لباس، خوراکی و غیره، اگر موجود باشد با اینکه این نوع هدایا مصرف شدنی هستند اما در فرض موجود بودن مانند عطری که تمام نشده یا لباسی که استفاده نشده، می‌بایست به واهب (نامزدی که که آن را هدیه داده است) برگردانده شود. اگر موجود نباشد مسئولیتی متوجه طرف مقابل(گیرنده هبه) نمی‌باشد.
همان‌گونه که بیان کردیم در دوران نامزدی طرفین عقد می‌توانند حسب شرایطی هدایای که به یکدیگر تقدیم داشته‌اند را پس بگیرند؛ به شرط اینکه عین مال موجود باشد و اگر موجود نباشد به شرطی هر یک از طرفین عقد را که زوج و زوجه هستند، ملزم به پرداخت قیمت کرده که کالا قابل نگهداری باشد و جز هدایای مصرف شدنی نباشد؛ در غیر این صورت هیچ الزامی به پرداخت مثل یا قیمت کالا وجود ندارد.
اگر هدایا از نوع اموال مصرف‌شدنی باشند و علت مطالبه آن‌ها تقصیر هدیه‌گیرنده نباشد، و همچنین به‌هم خوردن نامزدی به دلیل فوت یکی از نامزدها (زوج یا زوجه) باشد، در این صورت اصل هدایا یا ارزش آن‌ها قابل پس گرفتن نخواهد بود. به عبارت دیگر، در صورت فوت یکی از طرفین در دوران نامزدی، دیگر امکان استرداد هدایا وجود ندارد.
تقدیم این هدایا، جهت انجام وصلت تقدیم شده باشد نه به قصد دیگری چرا که در غیر این صورت الزامی به پرداخت وجود ندارد.
اگر استرداد هدایا به ترتیبی که ذکر کردیم برای طرفین مقدور باشد، هر یک از زن و مرد می‌توانند دادخواست حقوقی خود را تحت عنوان استرداد هدایای نامزدی و مطالبه قیمت آن مطرح و الزام طرف مقابل را بخواهند در صورتی که دادگاه مستندات ارائه شده را کافی بداند، حکم به استرداد هدایا داده و هر یک از زوج یا زوجه را ملزم می‌کند که عین مال را اگر از هدایای غیرمصرفی بوده و تلف نشده باشد را بپردازد و اگر عین مال تلف شده و اتلاف من باب تقصیر شخص تلف کننده باشد، در این صورت ملزم به آن می‌شود که قیمت مال را بپردازد.
اگر رابطه نامزدی شما از بین رفته و امیدی به بازگشت وجود نداشته باشد، شما به عنوان طرفین عقد می‌توانید درخواست دهنده دعوی در دادگاه خانواده که دادگاه صالح به رسیدگی به دعوی مطروحه بوده و الزام طرف مقابل را به استرداد هدایا یا قیمت آن بخواهید.
مدارک و مستنداتی که باید در اقامه طرح دعوی خود ارائه دهند شامل موارد زیر می باشد:
نمونه دادخواست استرداد هدایای دوران نامزدی به شرح زیر است:
خواهان: که حسب مورد، مرد یا زنی بوده که با بر هم خوردن نامزدی خواستار استرداد هدایایی هستند که به طرف مقابل خودشان یا خانواده وی تقدیم داشته‌اند.
خوانده: مرد یا زنی که یکی از طرفین عقد به طرفیت او طرح دعوی کرده و الزام او را به استرداد هدایا داشته است.
خواسته: صدور حکم بر الزام خوانده به استرداد هدایای نامزدی
مدارک و مستندات: ارائه فاکتور، شهادت شهود
متن دادخواست
اینجانب…………فرزند …….. به شماره ملی ………در تاریخ قید شده …………با رضایت خوانده نامبرده به یکدیگر نامزد شدیم و برحسب عرف ملزم به آن شدم که هدایایی از جمله حلقه نامزدی ،ساعت، گردنبند و غیره تهیه و به ایشان تقدیم کنم که لیست این هدایا ضمیمه دادخواست می‌باشد. در تاریخ ……… خانواده خوانده از ادامه رابطه نامزدی اینجانب با خوانده ممانعت کرده و حاضر به ادامه وصلت نبوده‌اند و بنده به استناد ماده قانونی 1037 قانون مدنی، استرداد هدایای نامزدی را که خوانده علی رغم ارسال اظهارنامه به شماره …….پاسخ قانع کننده‌ای نداده است را خواستارم.
برای استرداد هدایای دوران نامزدی، به مدارک زیر نیاز دارید:
با تهیه این مدارک می‌توانید از طریق مراجع قضایی یا شورای حل اختلاف درخواست استرداد هدایای نامزدی را مطرح کنید.
در صورتی که دلیل به‌هم خوردن نامزدی فوت یکی از نامزدها باشد، استرداد هدایای دوران نامزدی امکان‌پذیر نیست. بر اساس ماده 1038 قانون مدنی، اگر یکی از طرفین در دوران نامزدی فوت کند، نه اصل هدایا و نه ارزش آن‌ها قابل مطالبه نخواهد بود. این قانون شامل هر دو نوع هدایا، یعنی هدایای مصرف‌شدنی (مانند گل، خوراکی و عطر) و غیرمصرف‌شدنی (مانند طلا، جواهر و اشیای گرانبها) می‌شود.
علت این حکم قانونی آن است که فوت یک اتفاق قهری و خارج از کنترل طرفین است و نمی‌توان آن را به‌عنوان تقصیر یا کوتاهی طرف مقابل تلقی کرد. بنابراین، پس از فوت یکی از نامزدها، هرگونه مطالبه برای بازگرداندن هدایا یا ارزش آن‌ها از اموال متوفی امکان‌پذیر نیست.
راجع به استرداد هدایای دوران نامزدی قانون‌گذار حسب مورد حکم هایی مختلفی را اعلام داشته است و هر یک از طرفین را که مرد یا زن هستند، ملزم به آن نموده است که با بر هم خوردن نامزدی، در صورتی که هدایا غیر مصرفی بوده و موجود می‌باشد، اصل یا در شرایطی قیمت آن را بپردازد؛ ملاحظه می‌کنید که تشخیص اینکه چه هدایایی غیر مصرفی بوده و قابل استرداد و چه هدایایی غیر قابل استرداد کاری دشوار است و نیاز به تخصص دارد در اینجا وجود وکیل متخصص در حوزه خانواده می‌تواند کمک شایانی را به شما داشته باشد.
برای برخوردار شدن از خدمات حقوقی در حوزه دعاوی خانواده از جمله استرداد هدایای نامزدی شما می‌توانید با وکیل متخصص دپارتمان خانواده معید از طریق راه‌های ارتباطی که در سایت به آن اشاره شده در تماس باشید و کلیه سوالات حقوقی خود را راجع به استرداد هدایای نامزدی و همچنین استرداد هدایای ازدواج، در میان بگذارید تا بتوانید بهترین اقدام حقوقی را برای استرداد هدایا خود از طرف مقابلتان داشته باشید.
استرداد هدایای دوران نامزدی یکی از مسائلی است که نیاز به بررسی دقیق و شرایط خاص دارد. قوانین مدنی ایران در این زمینه مشخص می‌کند که در صورتی که نامزدی به هم بخورد، هر یک از طرفین می‌توانند بسته به شرایط هدایا را بازپس‌گیرند. با این حال، در موارد خاصی مانند فوت یکی از طرفین یا از بین رفتن هدایا به‌طور طبیعی، امکان استرداد هدایا وجود ندارد. همچنین، انواع مختلف هدایا اینکه مصرفی و یا غیر مصرفی باشند و شرایط نگهداری آن‌ها در تصمیم‌گیری برای استرداد تأثیرگذار هستند. در این شرایط، آگاهی از قوانین مربوطه و شواهد کافی برای اثبات حق خود ضروری است.
به دلیل پیچیدگی‌های موجود در تشخیص اینکه کدام هدایا قابل استرداد هستند و کدام‌یک خیر، وجود وکیل متخصص در این زمینه می‌تواند کمک شایانی به شما بکند. وکیل خانواده با داشتن دانش حقوقی لازم و تجربه در پرونده‌های مشابه، می‌تواند شما را در جمع‌آوری مدارک و مستندات لازم یاری کرده و بهترین روش‌های قانونی برای استرداد هدایا را پیشنهاد دهد.
1-آیا استرداد هدایای دوران نامزدی امکان پذیر است؟
بلکه در صورتیکه هدایا در دوران نامزدی از نوع غیرمصرفی و قابل نگهداری باشند، قابل استرداد هستند.
2-در چه شرایطی هدایای دوران نامزدی قابل استرداد نیستند؟
در صورتی که هدایا مصرف‌شدنی باشند یا به‌طور طبیعی از بین رفته باشند، دیگر امکان استرداد وجود ندارد. همچنین، در صورت فوت یکی از طرفین، هیچ‌یک از هدایای دوران نامزدی قابل استرداد نیستند.
3-آیا در صورتی که هدایا از بین بروند، گیرنده باید هزینه آن‌ها را بپردازد؟
بله، اگر هدایای غیرمصرفی (مانند طلا یا جواهرات) به‌طور عمدی یا به‌دلیل سهل‌انگاری از بین بروند، گیرنده هدیه موظف به جبران قیمت آن‌ها خواهد بود.
اسم نویسنده
دیدگاه کاربران
دیدگاه کاربران
...هیچ نظری ثبت نشده