امروزه اسناد و مدارک نقش بسیار مهمی در زندگی روزمره ما ایفا می‌کنند. از قراردادهای تجاری گرفته تا چک‌های بانکی، همه و همه به نوعی بر پایه اسناد و مدارکی بنا شده‌اند که اعتبار آنها به امضا یا مهر افراد مرتبط وابسته است. سوء استفاده از سفید امضا و سفید مهر، یکی از جرایمی است که به دلیل سادگی انجام و عواقب وخیم آن، همواره مورد توجه قانون‌گذاران و جامعه بوده است. در این جرم، فردی که به طور قانونی یا غیرقانونی به سفید امضا یا سفید مهری دست پیدا می‌کند، با تکمیل آن و جعل امضا یا مهر، اقدام به انجام اعمالی خلاف قانون و به ضرر دیگری می‌کند.
در این مطلب قصد داریم به بررسی دقیق جرم سوءاستفاده از سفید امضا و سفید مهر، عناصر آن و مجازات قانونی آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
یکی از مباحث موجود در قانون مجازات اسلامی، خیانت در امانت است و جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفید امضاء به عنوان یکی از صور خیانت در امانت پرداخته شده است زیرا در این جرم نیز عنصر سپردن وجود دارد اما باید دانست که این جرم فقط به واسطه سپردن تحقق نمی‌یابد و همانطور که ماده 673 قانون مجازات اسلامی اشاره کرده است ممکن است مرتکب به هر طریق دیگری غیر از سپردن سفیدمهر و سفید امضاء را به دست آورده و از آن سوءاستفاده نماید برای تحقق این عنوان مجرمانه باید موضوع جرم، اسنادی باشد که از سوی صادرکننده به صورت ناقص صادر شده باشد اما دارای مهر یا امضا وی باشد.
آنچه مهم است این است که به واسطه عمل مرتکب ضرری به صادرکننده وارد شود.
کسی که کاغذ سفیدی را امضاء کرده و آن را به دیگری داده است و از وی می‌خواهد که متن مشخصی را بر روی آن بنویسد ولی گیرنده سفید امضاء بر خلاف دستور صاحب امضاء ، در ورقه‌ی مذکور ، متنی دال بر مدیون بودن صاحب امضاء به وی نوشته است و بدین ترتیب موجب ورود خسارت به صاحب امضاء می‌گردد یا اینکه کسب اعتبار و شهرت کاذب با نوشتن مطالبی بر روی سفید امضاء و ایجاد مشکلات سیاسی و عاطفی و خانوادگی برای صاحب امضاء، از سوی قانون‌گذار محترم تحت عنوان جرم سوءاستفاده از سفید امضا جرم‌انگاری شده است.
همانطور که می‌دانیم، سوء استفاده از سفید امضا و سفید مهر معمولا توسط کسی صورت می‌گیرد که به طور مستقیم سفید امضاء را از صاحب آن دریافت کرده است. اما گاهی اوقات، ممکن است افراد دیگری نیز در این جرم نقش داشته باشند. تصور کنید فردی سفید امضایی را به دوست خود سپرده است. دوست او بدون اطلاع از این فرد، با استفاده از آن سفید امضاء، چک یا سندی را به نفع خود یا شخص دیگری تنظیم کند. در این حالت، دوست این فرد مرتکب جرم جعل شده است نه سوءاستفاده از سفید امضا. چرا؟ چون او از وجود سفید امضاء و اینکه آن را از چه کسی دریافت کرده است، اطلاعی نداشته است. در واقع او سندی را جعل کرده است که اصلاً وجود خارجی نداشته است.
اما قضیه همیشه اینقدر ساده نیست. گاهی اوقات، فردی که سفید امضاء را در اختیار دارد، به دیگری دستور می‌دهد که با استفاده از آن سند، اقدامی خلاف قانون انجام دهد. در این حالت، فردی که دستور می‌دهد، مباشر جرم سوءاستفاده از سفید امضاء محسوب می‌شود و فردی که دستور را اجرا می‌کند، معاون جرم است.
عنصر قانونی جرم سوءاستفاده از سفید امضاء، مهمترین بخش این جرم محسوب می‌شود و به طور خلاصه به مجموعه‌ای از شرایط قانونی اشاره دارد که برای تحقق این جرم باید وجود داشته باشند. این عنصر، چارچوب قانونی را برای تشخیص و مجازات این جرم فراهم می‌کند. به طور دقیق‌تر، عنصر قانونی جرم سوءاستفاده از سفید امضاء شامل موارد زیر است:
عنصر قانونی این جرم ماده 673 بخش تعزیرات مصوب سال 1375 قانون مجازات اسلامی است که بدین شرح است هر کس از سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق بدست آورده، سوءاستفاده نماید، به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد.
نکته: به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مجازات ماده فوق به نصف تقلیل پیدا کرد و مجازات موضوع ماده شش ماه تا یک سال نیم حبس می‌باشد.
رفتار مجرمانه در این جرم بصورت انجام یک فعل واقع می‌شود که عبارت است از نوشتن مطلب تعهدآور بر روی سفید امضاء.
ورود خسارت شرط تحقق جرم است. به عبارت دیگر ورود خسارت به صاحب امضاء باید مستقیما ناشی از نوشتن مطالب تعهدآور باشد و نه ناشی از ننوشتن آنچه که گیرنده باید بر روی آن می‌نوشته است.
عنصر معنوی جرم، از اجزای مهم این جرم به شمار می‌رود. در جرم سوءاستفاده از سفید امضاء، این عنصر معنوی، همان قصد مجرمانه مرتکب است. به عبارت ساده‌تر، فرد مرتکب باید آگاهانه و با قصد سوء، از سفید امضایی که به او سپرده شده یا به هر نحو به دست آورده، سوءاستفاده نماید.
عمد در نوشتن مطلب تعهدآور بر روی سفید امضاء و قصد ایراد خسارت به صاحب امضاء عنصر معنوی این جرم بر‌شمرده می‌شود . لذا اگر فرد این کار را عمدا ولی تنها به قصد کمک به صاحب امضاء انجام دهد مثل اینکه چک سپرده شده به وی را به نام اداره برق نوشته تا از قطع برق محل کسب صاحب امضاء جلوگیری کند، عنصر روانی این جرم تحقق نمی‌پذیرد.
در صورتی که حقی از شما ضایع شده است و مالی به سرقت رفته اما نمی‌توانید با شواهد و مدارک قانون‌گذار را مجاب کنید، بنابراین حتما لازم است از اثبات سرقت بدون مدرک کمک بگیرید که شامل مجموعه‌ای کامل از نکات و راهکارهای لازم برای این مساله است.
جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفید امضاء با وجود شباهتی که با جرم خیانت به معنای اخص دارد دارای تمایزاتی نیز می‌باشد. شباهت این جرمها در این است که در هر دو جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفید امضاء و خیانت در امانت عنصر سپردن و ضرر به دیگری وجود دارد اما در خصوص تمایز این دو جرم باید گفت که برخلاف جرم خیانت در امانت که عنصر سپردن و امانت دادن حتما باید موجود باشد، در جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفید امضاء، عنصر سپردن ملاک اصلی برای تحقق جرم نیست و مرتکب ممکن است به هر وسیله دیگری موضوع جرم را به دست آورد.
از طرفی در جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفید امضاء آنچه در ید مرتکب بوده و از آن سوءاستفاده کرده است سند ناقص تکمیل نشده بوده است.
جرم سوء استفاده از سفید امضاء و سفید مهر با جرم جعل نیز متفاوت است زیرا در جرم جعل متن و نوشته‌ای وجود دارد که جاعل نسبت به الحاق، تقدیم و تاخیر، محو و اثبات و….. نسبت به آن اقدام می‌کند و یا اینکه مهر و امضای دیگری را ساخته یا بدون اجازه صاحب مهر و امضاء از آنها استفاده می‌کند، در حالی در جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفید امضاء مهر و امضای صادرکننده بدون وجود متن در برگه و سندی قرار گرفته است و مرتکب جرم بدون رضایت و به ضرر او مبلغ یا متنی را درج می‌کند.
در صورتی که مالی از شخص بر اثر سرقت از بین رفته است و برای این عمل قصد شکایت دارید حتما از یک وکیل سرقت در تهران کمک بگیرید تا بتوانید مراحل پرونده را به بهترین نحو ممکن پیگیری کنید، همچنین در صورتی که اموال شما به دلیل اعتماد به شخصی از بین رفته نیز می‌توانید از وکیل خیانت در امانت مجموعه معید راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید، زیرا وکلای این مجموعه در هر زمینه دارای تجربه و مهارت هستند که می‌توانند پرونده شما را با موفقیت به سرانجام برسانند.
جهت حسن انجام کار ضمانت‌نامه‌ای از سوی کارفرمایان از افراد زیر دست خود (کارگر)دریافت می‌شود که ممکن است چک یا سفته باشد، در صورتی که کارفرما از چک و سفته‌ای که به او سپرده شده است سوءاستفاده نموده و مندرجاتی را به ضرر صادرکننده در آن اسناد وارد کند جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفید امضاء تحقق یافته است البته در صورتی که سوءاستفاده کارفرما در خصوص اسناد مذکور به صورت عدم استرداد اسناد مذکور باشد جرم خیانت در امانت تحقق پذیرفته است.
سوء استفاده از سفید امضا و سفید مهر، جرمی است که به دلیل سادگی انجام و عواقب وخیم آن، همواره مورد توجه قانون‌گذاران بوده است. قانون‌گذار برای مقابله با این جرم و بازدارندگی از وقوع آن، مجازات‌های مشخصی را در نظر گرفته است. طبق ماده 673 قانون مجازات اسلامی، هرکس از سفید مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آورده سوء استفاده نماید، به حبس یک تا سه سال محکوم خواهد شد.
سوء استفاده از سفید امضا و سفید مهر جرمی است که به سادگی رخ می‌دهد و عواقب بسیار جدی دارد. این جرم نه تنها به فردی که از آن سوء استفاده شده است، بلکه به کل نظام اقتصادی و اجتماعی آسیب می‌رساند. با توجه به اهمیت این موضوع، آگاهی از قوانین مربوطه و راه‌های پیشگیری از این جرم، برای هر فردی ضروری است.
1- آیا می‌توان از جرم سوء استفاده از سفید امضا و سفید مهر شکایت کرد؟
بله، مطابق قوانین ایران، سوءاستفاده از سفید امضاء جرم محسوب می‌شود و فرد آسیب‌دیده می‌تواند به مراجع قضایی شکایت کند.
2- چه مدارکی برای اثبات جرم سوءاستفاده از سفید امضا لازم است؟
برای اثبات این جرم، ارائه اسناد و مدارکی مانند سند اصلی، نسخه کپی شده از سند، شهادت شهود و کارشناسی دست‌خط می‌تواند مفید باشد.
3- چگونه می‌توان از جرم سوءاستفاده از سفید امضاء جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از این جرم، توصیه می‌شود که از سپردن سفید امضاء یا سفید مهر به افراد غیر مطمئن خودداری کنید، اسناد مهم را در مکانی امن نگهداری کنید و در هنگام امضای اسناد دقت کافی داشته باشید.
4- اگر سفید امضایی را گم کردم، چه باید کرد؟
در صورت گم شدن سفید امضاء، باید بلافاصله مراتب را به مراجع قضایی اطلاع داده و اقدامات لازم برای ابطال آن را انجام دهید.
اسم نویسنده
دیدگاه کاربران
دیدگاه کاربران
...هیچ نظری ثبت نشده