مهریه، به عنوان یکی از ارکان اصلی عقد نکاح در بسیاری از جوامع، همواره با پیچیدگی‌های حقوقی و اجتماعی همراه بوده است. این موضوع که در ظاهر قراردادی ساده بین زن و شوهر است، در صورت بروز اختلاف می‌تواند به مشکلی پیچیده تبدیل شود. اجرای مهریه، به عنوان یکی از راهکارهای قانونی برای مطالبه حق زوجه، پیامدهای گوناگونی را به همراه دارد که شناخت آنها برای هر یک از زوجین و حتی مشاوران حقوقی ضروری است. در این مقاله، قصد داریم به روش‌های اجرا گذاشتن مهریه و بررسی عواقب اجرا گذاشتن مهریه بپردازیم، با ما همراه شوید.
در این گفتار می‌خواهیم عواقب اجرا گذاشتن مهریه را با یکدیگر بررسی و به سوالات متداول و احتمالی شما پاسخ دهیم. عقد نکاح دارای آثار مالی و معنوی می‌باشد که یکی از آثار مالی عقد نکاح تعهد زوج به پرداخت مهریه است. در مقالات قبلی به انواع مهریه و چگونگی دریافت و به اجرا گذاشتن آن صحبت کردیم و در این اندک مقال صرفا به آثار و عواقبی که بعد از اجرای مهریه حاصل می‌شود می‌پردازیم.
همان طور که می‌دانید دو روش برای دریافت مهریه وجود دارد که هر کدام دارای آثار حقوقی مربوط به خود می‌باشد:
مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت اسناد روشی سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر نسبت به دادگاه برای مطالبه مهریه است. در این روش، زوجه با مراجعه به دفترخانه‌ای که عقد ازدواج در آن ثبت شده، درخواست صدور اجراییه می‌دهد. به این صورت که زوجه باید اموالی را معرفی نموده که متعلق به زوج و قابل مطالبه باشد. سردفتر مربوطه برگه اجرائیه را صادر و پرونده را به اداره ثبت ارسال می‌کند. اداره ثبت پس از وصول پرونده، اقدام به توقیف اموال معرفی شده از طرف زوجه می‌نماید و این موضوع را به زوج ابلاغ می‌کند. زوج ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ فرصت پرداخت مهریه را دارد. در غیر این صورت، اموال توقیفی توسط کارشناس قیمت‌گذاری شده، به مزایده گذاشته می‌شود و از محل مزایده مهریه زوجه پرداخت می‌شود.
اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد، روشی سریع و معمول برای مطالبه این حق قانونی توسط زنان است. با این حال، این اقدام پیامدهای حقوقی و اجتماعی قابل توجهی برای هر دو طرف دارد. از جمله مهم‌ترین عواقب اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد می‌توان به توقیف اموال زوج و ممنوع الخروجی وی اشاره کرد. این اقدامات در صورت عدم پرداخت مهریه در مهلت مقرر، توسط اجرای ثبت اعمال می‌شود. از سوی دیگر، این فرآیند می‌تواند به روابط خانوادگی آسیب جدی وارد کرده و بر وضعیت مالی و اجتماعی هر دو طرف تاثیرگذار باشد. همچنین هزینه‌های دادرسی و زمان‌بر بودن روند اجرای مهریه از دیگر عواقبی است که زوجه باید به آن توجه کند. از این رو، توصیه می‌شود پیش از اقدام به اجرای مهریه، تمامی جوانب این موضوع به دقت بررسی شده و با مشاوره حقوقی مناسب، بهترین تصمیم اتخاذ گردد.
تا قبل از سال 99 معمولا رویه بر این بود که زوجه با در دست داشتن سند ازدواج برای مطالبه مهریه به دادگستری مراجعه می‌نمود اما در سال 99 با بخشنامه‌ای که صادر شد زوجه برای مطالبه مهریه موظف است ابتدا به اداره ثبت مراجعه نماید و این امر مستلزم این است که زوجه قبل از آن به دفتر ثبت عقد نکاح خود مراجعه و درخواستی مبنی بر مطالبه مهریه از اجرای ثبت ارائه نماید.
دفتر عقد نکاح نیز این امر را به اطلاع زوج می‌رساند (البته به آدرسی که در سند قید شده ابلاغ می‌نماید) بنابراین زوجه با گواهی که از دفتر ثبت عقد نکاح دریافت نموده به اداره ثبت محل مراجعه و نسبت به اجرا اقدام می‌نماید. اداره ثبت نیز اجرائیه صادر شده را به زوج ابلاغ می‌نماید و به وی مهلت ده روزه جهت پرداخت می‌دهد.
هدف از طرح پروسه اجرای ثبت این بود که عواقب و آثار چگونگی اجرای مهریه از طریق ثبت بهتر مشخص گردد. همان‌طور که بیان شد یکبار دفتر ثبت عقد نکاح و یکبار پس از صدور اجرائیه اقدامات زوجه برای وصول مهریه به اطلاع زوج می‌رسد. این مسئله می‌تواند عواقب ناخوشایند برای زوجه به دنبال داشته باشد. با این توضیح که زوج با مطلع شدن از اجرای مهریه بلافاصله اموال خود را با انتقال به غیر از دسترس خارج می‌نماید.هرچند ممکن است در بسیاری از موارد این نقل و انتقالات صوری و غیر واقعی باشد؛ لکن اثبات آن مستلزم هزینه و زمان فراوان است و ضمن اینکه وفق رای وحدت رویه 774 مورخ 20/1/98 یکی از شرایط تحقق معامله به قصد فرار از دین صدور حکم قطعی به محکومیت مرتکب در نظر گرفته شده است.
بنابراین زوجه در این روش متضرر می‌گردد. اما از آثار خوب این روش می‌توان به صدور دستور ممنوع الخروجی زوج اشاره نمود که می‌توان از این روش فشار مضاعفی بر زوج جهت پرداخت مهریه وارد نمود. از دیگر آثار مثبت این روش برای زوجه عدم پرداخت هزینه اجرا می‌باشد چرا که هزینه اجرا پس از توقیف و مزایده اموال در پایان کار برداشت می‌شود.
اگر در تهران هستید و به وکیل مهریه در تهران نیاز دارید دپارتمان معید یکی از بهترین دپارتمان‌های حقوقی در ایران است که شما می‌توانید به صورت آنلاین از این دپارتمان مشاوره بگیرید.
همان‌طور که بیان شده قبل از ورد به دادگاه برای مطالبه مهریه زوجه می‌بایست پروسه اجرای مهریه از طریق ثبت را طی کرده باشد و پس از استعلامات بعمل آمده و اینکه مالی از زوج بدست نیاید با مختومه نمودن پرونده ثبت، زوجه می‌تواند به دادگستری مراجعه نماید. متاسفانه یکی از آثار و عواقب اجرای مهریه از طریق دادگستری هزینه‌های بالای دادرسی می‌باشد که در مرحله بدوی معادل سه و نیم درصد است هرچند که راهکار قانونی در این خصوص وجود دارد و آن اعسار از پرداخت هزینه دادرسی می‌باشد؛ لکن با توجه به طولانی بودن زمان‌های دادرسی این امر نیز بر اطاله دادرسی می‌افزاید. پیشتر یکی از آثار و مزیت‌های مطالبه مهریه از طریق دادگستری تامین خواسته و توقیف فوری اموال زوج بود که اکنون به لطف بخشنامه سال 98 عملا تامین خواسته بی‌فایده است چرا که در اجرای ثبت اموالی از زوج بدست نیامده که اکنون بتوانیم این اموال را توقیف نماییم.
اما گذشته از هزینه‌های دادرسی و طولانی بودن زمان دادرسی بهترین مزیت اقدام مهریه و آثار آن از طریق دادگاه صدور حکم جلب بعد از صدور حکم قطعی می‌باشد لازم به ذکر است صدور حکم جلب نیز صرفا تا میزان 110 سکه صورت می‌گیرد و مازاد بر آن زوجه موظف است مالی از زوج جهت توقیف معرفی نماید.
اما از دیگر آثار و عواقب اجرای مهریه از طریق دادگاه اعسار زوج از پرداخت مهریه بصورت یکجا و اقساطی شدن آن با توجه به شرایط زوج می‌باشد. که ملاحظه می‌فرمایید با بالا رفتن قیمت سکه قضات اقساط را بلند مدت می‌نمایند و گاها مشاهده می‌نماییم احکامی که هر دو سال یک سکه زوج را موظف به پرداخت نموده است. اما این اقساط بلند مدت یک روی سکه است و عواقب این اعسار در زندگی زوج چنان است که زوج جرات استفاده از هیچ یک از کارت‌های بانکی و اعتباری خود را ندارد و نمی‌تواند هیچ مالی اعم از منقول یا غیرمنقول به نام خود به ثبت برساند و چه بسا که اموال خود را به نام اطرافیان نموده و بعضی آنها هم از این امر سوء‌استفاده کرده و هیچ یک را پس نداده‌اند. اینکه اقساط بلند مدت می‌شود زوج خوشحال شود و یا اینکه زوج نمی‌تواند اموالی به نام خود داشته باشد زوجه خوشحال شود هردو دردناک است و تاسف برانگیز. اینکه مقصر چه کسی است؟ اینکه قانون از چه کسی حمایت می‌کند زوج یا زوجه؟ اینکه فرهنگ چقدر در این میان نقش دارد؟ و هزاران سوال دیگر در این مقال نمی‌گنجد. امیدوارم اندک گفتمان مفید واقع شده باشد. سوالات خود را با ما در میان بگذارید.
اجرای مهریه، هرچند حق قانونی زن است، اما می‌تواند پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و حقوقی پیچیده‌ای برای هر دو طرف داشته باشد. از یک سو، زنی که مهریه خود را مطالبه می‌کند، ممکن است با هزینه‌های دادرسی، طولانی شدن روند رسیدگی و عدم پرداخت کامل مهریه مواجه شود. از سوی دیگر، مردی که محکوم به پرداخت مهریه می‌شود، ممکن است با توقیف اموال، ممنوع الخروجی و دیگر موارد روبرو شود. این شرایط نه تنها به روابط خانوادگی آسیب می‌رساند، بلکه می‌تواند بر وضعیت مالی و اجتماعی هر دو طرف تاثیرگذار باشد. بنابراین، پیش از هر اقدامی، توصیه می‌شود زوجین با مشاوران حقوقی مشورت کرده و عواقب اجرا گذاشتن مهریه و راهکارهای مسالمت‌آمیز برای حل اختلافات خود را بررسی کنند.
1- آیا اجرای مهریه همیشه به توقیف اموال منجر می‌شود؟
خیر، توقیف اموال یکی از راه‌های اجرای حکم مهریه است، اما تنها راه حل نیست. در برخی موارد، با توافق طرفین یا تصمیم دادگاه، راهکارهای دیگری مانند فروش اموال مشترک و تقسیم درآمد حاصل از آن، برای پرداخت مهریه در نظر گرفته می‌شود.
2- هزینه‌های اجرای مهریه بر عهده کیست؟
به طور معمول، هزینه‌های دادرسی و اجرای حکم مهریه بر عهده زوجه است. اما در صورتی که زوج توانایی پرداخت این هزینه‌ها را نداشته باشد، می‌تواند درخواست اعسار کند.
3- آیا می‌توان مهریه را قسط بندی کرد؟
بله، با توافق طرفین یا تصمیم دادگاه، امکان قسط بندی مهریه وجود دارد. این امر می‌تواند به کاهش فشار مالی بر زوج کمک شایانی کند.
4- آیا اجرای مهریه منجر به حبس می‌شود؟
خیر، در گذشته در صورتی که مرد محکوم به پرداخت مهریه، توانایی مالی برای پرداخت آن را نداشته باشد و اموالی نیز برای توقیف نداشته باشد، حکم جلب او صادر می‌شد، اما حال با توجه به قوانین جدید این اتفاق نمی‌افتد.
5- چه عواملی بر میزان مهریه و نحوه اجرای آن تاثیر می‌گذارند؟
عواملی مانند مبلغ مهریه، نوع مهریه، وضعیت مالی زوجین، توافقات زوجین در عقدنامه و قوانین حاکم بر موضوع، بر میزان مهریه و نحوه اجرای آن تاثیرگذار هستند.
اسم نویسنده
دیدگاه کاربران
دیدگاه کاربران
...هیچ نظری ثبت نشده