چک یکی از ابزار‌های مهم در مبادلات مالی است که برای پرداخت‌ها و انتقال وجه مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در برخی موارد، هنگام ارائه چک به بانک، ممکن است با مشکل مغایرت امضا مواجه شویم. مغایرت امضای چک زمانی رخ می‌دهد که امضای صاحب حساب روی چک با نمونه امضای ثبت‌شده در بانک مطابقت نداشته باشد. این مغایرت می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد، مانند تغییر سبک امضا، اشتباه در امضا زدن، یا حتی جعل امضا. در چنین شرایطی، بانک معمولاً از پرداخت وجه خودداری کرده و چک را برگشت می‌زند. برای حل این مشکل، صاحب چک باید به بانک مراجعه کند، هویت خود را اثبات کند و در صورت نیاز، امضای خود را اصلاح یا تأیید کند. اگر مشکل به دلیل جعل امضا باشد، می‌توان از طریق مراجع قانونی پیگیری کرد. به همین دلیل، دقت در امضای چک و هماهنگی آن با امضای ثبت‌شده در بانک از اهمیت زیادی برخوردار است تا از بروز مشکلات مالی و حقوقی جلوگیری شود.
مطابقت داشتن امضای صادر‌کننده چک با نمونه امضای او در بانک، یکی از شرایط شکلی صحت چک است. اگر این مطابقت نزد بانک تأیید نشود وجه چک قابل پرداخت نیست و دارنده نمی‌تواند با مراجعه به بانک خواستار مطالبه وجه چک باشد. پس در زمان صدور چک از سوی صادر‌کننده حتماً از تطبیق امضا خاطر جمع شوید که به عنوان دارنده چک، حق خود را برای مطالبه وجه چک از بانک از دست ندهید. البته این موضوع متعلق به زمانی بود که چک به صورت دستی، بین صادر‌کننده و دارنده چک رد و بدل می‌شد. از سال ۱۴۰۰ با الزامی که قانون‌گذار راجع به ثبت چک در سامانه صیاد به وجود آورد. موجب گردید که همه چک‌ها به ثبت در این سامانه برسند تا قابل نقل و انتقال (ظهرنویسی) و مطالبه باشند.
در رابطه با چک صیادی نیز صادر‌کننده بایستی نام و مشخصات و امضای خود و مبلغ و مشخصات دارنده چک را درج کند. تا دارنده بتواند با مراجعه به بانک چک خود را وصول کند. این اصل که در ماده ۳ قانون صدور چک به آن اشاره شده راجع به چک‌های صیادی نیز قابل اجراست و تطبیق نداشتن امضا در لاشه چک با آنچه که سامانه صیادی به ثبت رسیده موجب می‌گردد که به چک ترتیب اثر داده نشود و دارنده نتواند چک صیادی خود را وصول کند. توصیه می‌کنیم مقاله‌ی اگر امضای چک مطابقت نداشته باشد را از مجموعه ما برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه نمایید.
مطابقت داشتن و اصالت امضای صادر‌کننده چک، شرط صحت و وصول این سند تجاری است. اگر صادر‌کننده با داشتن سوء نیت عام دانه اقدام به امضای جعلی کند و امضای خود را بر روی چک نزند عملش جرم است و ممکن است او را مزایای این سند تجاری محروم کند. مثلاً دیگر نتواند چک صادر کند و یا حساب جدید افتتاح کند. این رفتار مجرمانه علاوه بر اینکه به ضرر صادر‌کننده چک است موجب می‌گردد که به دارنده چک نیز خسارات مالی وارد شود. چرا که او نمی‌تواند چکی که امضای آن اشتباه است و با امضای واقعی صادر‌کننده تطبیق ندارد به بانک محال علیه ارائه دهد و خواستار وصول چک باشد.
امکان اصلاح رقم یا تاریخ صدور چک، در ظهر چک وجود دارد. اما در رابطه با امضا این امر غیر مقدور است و رای وحدت رویه دیوان در پاسخ به این سؤال که اگر صادر‌کننده اشتباهی امضای چک را وارد کند آیا می‌تواند با اصلاح آن در ظهر چک مانع شود که چک برگشت بخورد. بیان می‌دارد که مطابق ماده ۳و ۴ قانون صدور چک، امضای چک از شرایط صدور چک است. پس اگر امضا به اشتباه در چک درج شود امکان اصلاح امضا درظهر چک وجود ندارد. این عدم تطابق، موجب می‌گردد که دارنده نتواند چک خود را وصول کند. لذا در اینجا چک قابل برگشت بوده و به دارنده این حق را می‌دهد که به طرفیت صادر‌کننده اقامه دعوی کند و دعوی کیفری به طرفیت او من باب مغایرت امضای چک مطرح کند.
ماده ۴ قانون صدور چک به این سوال پاسخ داده و بیان می‌دارد که بانک در صورت عدم تطابق داشتن امضا چک، عدم وصول آن، غیر قابل پرداخت بودن وجه چک را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی با کد رهگیری درج می‌کند و نسخه دوم آن را به منظور اطلاع‌رسانی، برای صادر‌کننده ارسال می‌کند. در هر صورت مغایرت امضای چک صیادی در سامانه و لاشه چک موجب می‌گردد که چک برگشت بخورد و دارنده نتواند با وصول چک به حق خود برسد. لذا قانون‌گذار این حق را به دارنده می‌دهد که گواهی عدم پرداخت چک را از بانک تقاضا کند و به طرفیت صادر‌کننده چک، اقامه دعوی کند. که این امر به ضرر صادر‌کننده چک بوده و ممکن است او را با محرومیت‌های از جمله عدم افتتاح حساب و عدم پرداخت هرگونه تسهیلات مواجه سازد.
دیوان عالی کشور طی رای وحدت رویه قضایی بیان می‌دارد که عمل صادر‌کننده چک، در جایی که عدم تطابق امضایش موجب گردیده که، دارنده نتواند چک خود را وصول کند جرم بوده و واجد وصف کیفری می‌باشد و صادر‌کننده را قابل تعقیب کیفری می‌داند.
اگر امضای روی چک با نمونه امضای ثبت‌شده در بانک مطابقت نداشته باشد، بانک از پرداخت وجه چک خودداری می‌کند. اگر این عدم تطابق عمدی باشد و باعث خسارت شود، ممکن است جرم تلقی شده و پیگرد قانونی داشته باشد.
اگر صادر‌کننده با داشتن قصد و سوءنیت عامدانه، امضای اشتباه در چک بزند. که تطابق با امضای اصلی او ندارد. عملش جرم است و امکان اینکه بتواند در ظهر چک، امضا را اصلاح کند وجود ندارد و این امر موجب می‌گردد که دارنده نتواند طلب خود را از صادر‌کننده وصول کند. چرا که چک او به علت عدم رعایت تشریفات شکلی، فاقد اعتبار است. همانند چک بلامحل می‌ماند که از بانک محال علیه قابل وصول نیست.
اگر صادر‌کننده چک با تبانی اقدام کند و به قصد ایجاد ضرر و زیان مالی به دارنده چک، به شخص دیگری این اجازه را بدهد که به جای او روی ورقه چک، امضا بزند عملش جرم است. در مقابل دارنده چک مسئول و ضامن تلقی می‌شود. همچنین است راجع به صادر‌کننده با حسن نیت، او نیز در مقابل دارنده تحت هر شرایطی مسئول است و حسن نیت او رافع مسئولیت کیفری صادر‌کننده نیست.
آنچه در سامانه صیاد به ثبت می‌رسد باید با لاشه چک تطابق داشته باشد. تا از نظر قانونی واجد اعتبار باشد. بانک محال علیه به آن ترتیب اثر دهد. این تصور که برای وصول چک نیاز به لاشه چک نیست غلط است و شما به عنوان دارنده بایستی لاشه چک را نیز ارائه دهید. تا بتوانید از بانک محال علیه چک خود وصول کنید. پس نیاز است که تطبیق امضای لاشه چک با آنچه در سامانه صیادی به ثبت رسیده تطابق داشته باشد و امضای شخص صادر‌کننده مورد تأیید بانک باشد. تا چک او معتبر شناخته شود و دارنده بتواند با وصول چک به طلب مالی خود برسد.
وجود مغایرت و عدم تطبیق امضای چک با آنچه در سامانه صیاد چک به ثبت رسیده، موجب می‌گردد که به دارنده ضرر و زیان مالی وارد شود و او نتواند طلب خود را از صادر‌کننده وصول کند. به منظور جلوگیری از این اتفاق، دارنده بایستی استعلام بگیرد و من باب قبول چک از صادر‌کننده به اطمینان خاطر برسد. که صادر‌کننده سوء نیت ندارد و قصدش سو استفاده کردن از امضا و جعل کردن امضای اشتباهی نیست.
قانون‌گذار در راستای حمایت از حقوق دارنده چک، به او این حق را داده که بتواند به طرفیت صادر‌کننده چک که با رفتار مجرمانه خود که زدن امضای جعلی بر روی چک است اقامه دعوی کند. چرا که این سو نیت عامدانه در رفتار صادر‌کننده، موجب گردیده، که دارنده نتواند به حق قانونی خود که وصول چک است برسد. برای اقامه دعوی دارنده بایستی گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند. تا بتواند به طرفیت صادر‌کننده با سو نیت اقامه دعوی کیفری کند. قانون‌گذار همواره در راستای حمایت از حقوق دارنده چک بوده و صادر‌کننده را در مقابل او ضامن می‌داند. حتی اگر صادر‌کننده از رفتار خود سوءنیت نداشته باشد. باز هم در مقابل دارنده چک مسئول است. چرا که موجب گردیده دارنده نتواند به حق قانونی خود برسد و چک را از بانک محال علیه وصول کند.
اگر امضای چک با نمونه امضای ثبت‌شده در بانک مغایرت داشته باشد، بانک از پرداخت آن خودداری می‌کند. در چنین شرایطی، برای اصلاح امضا می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است همیشه امضای ثابتی داشته باشید و هنگام نوشتن چک، آن را با دقت بررسی کنید.
ما در این مقاله به بررسی موضوع حقوقی که ارتباط با حقوق بانکی دارد تحت عنوان مغایرت امضای چک پرداختیم. گفتیم که امضای صادر‌کننده در لاشه چک با آنچه که در سامانه چکاوک یا صیادی موقع ثبت چک درج می‌شود، بایستی با هم تطبیق داشته باشد. تا دارنده بتواند با مراجعه به بانک محال علیه آن را وصول کند. در صورتی که بانک ببیند تطبیق بین امضا‌ها وجود ندارد و صادر‌کننده امضای جعلی که امضای خودش نیست بر روی ورقه چک‌زده به آن ترتیب اثر نمی‌دهد و دارنده نمی‌تواند به حق قانونی خود برسد. لذا در این شرایط قانون‌گذار به دارنده این حق را می‌دهد که به طرفیت صادر‌کننده اقامه دعوی کند.
تیم حقوقی معید، به همکاری وکلای متخصص و با تجربه و داشتن، در تلاش است که مشکلات حقوقی افراد را حل و فصل کند و خدمات مشاوره و وکالت در حوزه‌های مختلف حقوقی به افراد ارائه دهد. در صورتی که شما هم درگیر مشکل حقوقی هستید و نیاز به خدمات مشاوره دارید. می‌توانید از طریق ارتباطی که در سایت به آن اشاره شده با وکلای ما در تماس باشید.
اگر در تهران هستید و به وکیل چک در تهران نیاز دارید مجموعه معید یکی از بهترین دپارتمان‌های حقوقی در ایران است که شما می‌توانید به صورت آنلاین از این دپارتمان مشاوره بگیرید.
۱-مغایرت امضای چک، آیا مانع از وصول چک می‌شود؟
پاسخ مثبت است. چرا که تطبیق داشتن امضای صادر‌کننده بر روی ورقه چک با آنچه که در سامانه صیادی به ثبت می‌رسد شرط صحت چک است. در غیر این صورت بانک به آن ترتیب اثر نداده و دارنده نمی‌تواند از بانک محال علیه چک خود را وصول کند.
۲-آیا در صورت زدن امضای اشتباه بر روی ورقه چک، امضای اصلاح آن وجود دارد؟
امکان اصلاح امضای چک بر روی ظهر چک وجود ندارد و در صورت مغایرت داشتن امضا به آن ترتیب اثر داده نمی‌شود.
۳- اگر امضای روی چک با نمونه امضای ثبت‌شده در بانک تفاوت داشته باشد، بانک چه اقدامی انجام می‌دهد؟
بانک از پرداخت وجه چک خودداری می‌کند و آن را برگشت می‌زند.
اسم نویسنده
دیدگاه کاربران
دیدگاه کاربران
...هیچ نظری ثبت نشده