نفی بلد یک اصطلاح در فقه و قانون اسلامی است که به معنای همان تبعید است. این مجازات، جزء مجازات کیفری حدی محسوب می‌شود که به موجب آن فرد خاطی از محل زندگی خود طرد شده و باید برای مدت زمان مشخصی از محل و شهر سکونت خود دور باشد و به سکونت اجباری در مکان و شهر دیگری محکوم شود. او نمی‌تواند به جز خانواده‌اش با افراد دیگر در ارتباط بوده و ملاقات کند. مدت این مجازات کمتر از یک سال نیست، اما تحت شرایطی مجرم می‌تواند از این مجازات معاف شود. در این مقاله درباره اینکه نفی بلد چیست و اینکه چه جرایمی مشمول این مجازات هستند و نکاتی درباره اینکه نحوه اجرای این مجازات به چه صورت است پرداخته می‌شود.
قانون گذار، نفی بلد را یکی از مجازات‌های حدی می داند که در رابطه با برخی از جرایم از جمله محاربه، فساد فی‌الارض و جرایم حدی زنا و قوادی، در قانون مجازات پیش بینی شده و مجرم مستوجب تحمل آن است. در پاسخ به این سوال که نفی بلد چیست باید بگوییم که نوعی مجازات حدی است و موجب می‌گردد که مجرم و خطاکار من باب مدت تعیین شده که کمتر از یک سال نیست، از وطن و اقامتگاه خود دور باشد و طرد شود و در این مدت با کسی جز خانواده خود، ملاقات و معاشرت نداشته باشد و در مکان دیگری که تبعیدگاه نامیده می‌شود سکونت کند؛ تا زمانی که موعد تعیین شده از سوی قاضی تمام شود. البته در شرایطی که توبه انجام شود و مجرم قبل از دستگیری توبه کند، می‌تواند خود را از مجازات نفی بلد که موجبات عدم آزادی او را فراهم آورده، رها شود و بعد از تحمل یک سال مجازات تبعید، به محل سکونت و اقامت خود بازگردد.
در مجموعه حقوقی معید بهترین و عالی‌ترین وکلا در زمینه املاک و اسناد ثبتی، شرکت‌های تجاری، حقوق کیفری اموال و اشخاص، بیمه و سایر موارد معرفی شده است تا اشخاص حقیقی و حقوقی بتوانند در زمان کم وکیل مورد نظر خود را یافته و از کمک‌های او بهره‌مند شوند و متشکل ازبهترین وکیل تهران و ایران است بنابراین تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
نفی بلد به معنای دورکردن یا اخراج فرد از شهر و روانه کردن او به جای دیگر است. حال ممکن است که برای برخی از اشخاص این سوال مطرح شود که تفاوت نفی بلد و تبعید در چیست و آیا این دو مقوله با یکدیگر تفاوت دارند؛ که پاسخ آن به شرح زیر می‌باشد:
به عبارت دیگر باید گفت که نفی بلد یعنی طرد فرد از محل زندگی خود و الزام وی به سکونت در مکان خاص در موارد مذکور در قانون، به نحوی که به طور مستمر تحت مراقبت باشد و تبعید هم دقیقا همین معنا را دارد و نباید آن را دو مقوله جدا از هم دانست.
ماده 284 قانون مجازات، بیان می‌دارد که مدت نفی بلد از یک سال نیست، مگر اینکه محارب، بعد از دستگیری توبه کند و در صورتی که توبه نکند، همچنان در تبعید باقی می‌ماند.
همان‌گونه که از نص این ماده معلوم است قانون‌گذار مدت معینی را برای نفی بلد و تبعید مشخص نکرده است؛ که این خلاف اصل قانونی بودن جرم و مجازات‌ها است. طبق این ماده قانون‌گذار تنها نفی بلد را یک مجازات حدی تعریف کرده و به قاضی صادر کننده این اختیار را می‌دهد که در شرایطی مجازات اصلی مجرم را نفی بلد در نظر بگیرد. اینکه مدت تبعید و دوری مجرم از وطن خود چند ماه یا چند سال است، هرگز معلوم نیست و تنها قانون‌گذار بیان داشته که این مدت کمتر از یک سال نیست و به موجب توبه است که مجرم می تواند آزادی خود را بعد از تحمل یک سال تبعید به دست آورد و به محل سکونت خود بازگردد.
آیین‌نامه نحوه اجرای مجازات حدود، در مفاد 135 به بعد راجع نحوه اجرای مجازات نفی بلد تعیین تکلیف کرده و بیان می‌دارد که:
قاضی اجرای احکام کیفری، باید به مجرمی که حکم به تبعید یا نفی بلد او داده شده، تفهیم اتهام کند و صورت جلسه‌ای مبنی بر اینکه او قرار است در کجا و چه محلی اقامت داشته باشد، تنظیم نماید.
اعزام محکوم به محل تعیین شده پس از تنظیم نیابت قضایی و دستور قاضی اجرای احکام کیفری، به عهده نیروی انتظامی یا ضابطین دادگستری است.
اگر شخص محکوم به تبعید، در زندان باشد، قاضی اجرای احکام کیفری مراتب را به زندان اعلام می کند؛ تا پس از تحمل مجازات حبس، نسبت به اجرای حکم تبعید مرتکب اقدام شود.
ماده 142 قانون نحوه اجرای احکام حدود، به این سوال پاسخ داده و بیان می‌دارد که:
اشتغال محکوم، به شغل یا حرفه معین و مناسب در محل تعیین شده بلامانع است؛ مگر آنکه دادگاه حین صدور حکم به تبعید یا نفی بلد، محکوم را از اشتغال به شغلی منع کرده باشد، که در این صورت وفق مقررات توسط نیروی انتظامی، تحت مراقبت قرار می‌گیرد.
نص صریح ماده 142 و تبصره آن به‌صراحت بیان می‌کند که محکوم به نفی بلد از ملاقات، معاشرت و رفت‌وآمد با دیگران و همچنین استفاده از وسایل ارتباطی مانند تلفن و اینترنت محروم است. با این حال، استفاده از رسانه‌های ملی مانند رادیو، تلویزیون و نشریات مجاز داخلی برای وی مجاز است. همچنین، محدودیتی در ارتباط و معاشرت با اعضای خانواده وجود ندارد.
بر اساس ماده 144، اگر محکوم به تبعید یا نفی بلد بدون اجازه قاضی اجرای احکام کیفری محل تعیین‌شده را ترک کند، به دستور قاضی دستگیر شده و تحت نظارت به محل اجرای حکم بازگردانده می‌شود.
همچنین، در صورت اطلاع نیروی انتظامی یا ضابطان دادگستری محل اجرای حکم از خروج غیرمجاز محکوم، موظفند موضوع را به قاضی اجرای احکام کیفری گزارش دهند.
همان‌گونه که بیان شد این مجازات جزء مجازات حدی بشمار می‌رود و برای جرایم شرعی صادر می‌گردد. این سوال مطرح می‌شود که چه جرایمی مشمول مجازات نفی بلد هستند، که در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم.
ماده ۲۸۲ قانون مجازات، از تبعید یا نفی بلد به عنوان یکی از مجازات‌های حدی نام برده و قاضی را در انتخاب مجازات محارب مختار دانسته است. بنابراین این اختیار برای قاضی وجود دارد که نفی بلد را به عنوان مجازات قانونی، مرتکب جرم تعیین کند و او را به مکانی دور که تحت مراقبت ضابطین دادگستری است تبعید کند.
ماده ۲۲۹ قانون مجازات بیان می‌دارد مردی که همسر دائم دارد، هرگاه قبل از نزدیکی، مرتکب زنا شود، علاوه بر تحمل۱۰۰ ضربه شلاق، به تبعید به مدت یک سال قمری نیز محکوم می شود.
ماده ۲۴۳ قانون مجازات بیان می‌دارد که اگر مرد، مرتکب جرم قوادی شود و آن را تکرار کند برای بار دوم علاوه بر تحمل مجازات شلاق، به تبعید تا یک سال نیز محکوم می‌شود، اما برای زن در صورتی که مرتکب جرم قوادی باشد، مجازات تبعید وجود ندارد.
پاسخ به این سوال طی نظریه مشورتی که از سـوی اداره کل امور حقوقی قوه قضاییه صادر شده، مثبت است اما شرایطی دارد.
نظریه صادره این چنین بیان می‌دارد که:
تبعید اختصاص به مجازات حدی ندارد و با اقامت اجباری که نوعی مجازات تکمیلی است و در رابطه با مجرمی که محکوم به تحمل مجازات تعزیری است قابل اعمال است، مرادف می‌باشد.
قانون‌گذار تحت شرایطی که موجبات تبدیل تبعید به حبس یا جزای نقدی باشد این اختیار را به قاضی می‌دهد. مدت حبس و جزای نقدی در صورت تبدیل تبعید در قانون پیش بینی نشده است.
قاضی در تبدیل مجازات تبعید اختیار مطلق و نامحدود ندارد، اگر قرار است مجازات تبعید به حبس نفی بلد تبدیل شود، نباید میزان تحمل حبس بیشتر از مدت اقامت اجباری باشد.
اگر قرار است مجازات تبعید به جزای نقدی تبدیل شود، این مقدار باید متناسب با مدت تبعید و نوع جرم ارتکابی باشد.
برای تبدیل مجازات اقامت اجباری یا تبعید به حبس و یا جزای نقدی، احضار محکوم و تفهیم اتهام به او الزامی نیست.
دادگاه صادر کننده حکم قطعی، اختیار تبدیل مجازات تبعید به حبس و جزای نقدی را دارد
از آنجایی که تبدیل مجازات تبعید به حبس یا جزای نقدی، مجازاتی است بدلی، قابل تجدید نظر نخواهد بود.
مجازات نفی بلد با اقامت اجباری شباهت زیادی دارد و ممکن است گاهی اوقات به اشتباه گرفته شود. اما باید گفت که نفی بلد یک مجازات حدی است و اقامت اجباری مجازات تکمیلی است؛ که بنا به اختیار قاضی ممکن است مجرم را علاوه بر تحمل مجازات اصلی، به این مجازات نیز محکوم نماید. در رابطه با تعویق و تعلیق اجرای مجازات، باید گفت که تنها تحت شرایطی در رابطه با مجازات‌های تعزیری و بازدارنده قابل اجرا است و از آنجایی که نفی بلد جرمی حدی است، هرگز تعویق و تعلیق مجازات در آن راه نخواهد داشت.
به‌طور کلی توبه باعث اسقاط حد نمی‌شود، مگر آنکه فرد پیش از اثبات جرم و دستگیری توبه کرده باشد و ندامت و پشیمانی او برای دادگاه ثابت شود. در چنین شرایطی، توبه پذیرفته شده و حد از وی ساقط خواهد شد.
بر اساس ماده ۲۸۴ قانون مجازات، در مورد محارب، اگر پیش از دستگیری توبه کند، از تحمل مجازات تبعید معاف می‌شود. با این حال، در غیر این صورت، تبعید وی ادامه خواهد یافت و مدت آن نباید کمتر از یک سال باشد.
ما در این مقاله به بررسی یکی از مجازات حدی تحت عنوان نفی بلد پرداختیم. گفتیم که نفی بلد چیست و مرتکب قرار است من باب انجام چه جرمی، مستوجب تحمل مجازات نفی بلد باشد. محاربه و افساد فی الارض، زنا، قوادی از جمله جرایم حدی است که ممکن است تحت شرایطی مرتکب را به تحمل مجازات تبعید محکوم کند.
تیم حقوقی معید به همکاری وکلای متخصص و زبده، در تلاش است، در حوزه های مختلف حقوقی، به افراد خدمات مشاوره و وکالت، ارائه دهد. در صورتی که شما هم درگیر مشکل حقوقی هستید می توانید از طرق ارتباطی که در سایت به آن اشاره شده با گروه وکلای معید در تماس باشید. و سوالات حقوقی خود را با ما در میان بگذارید.
1-نفی بلد چیست؟
جرم حدی نفی بلد، مجازاتی است که، فرد به موجب آن از محل زندگی خود طرد شده و ملزم می‌شود که در مکانی خاص، سکونت گزیند، بدون آنکه با کسی ملاقات و معاشرت داشته باشد.
2-آیا امکان تبدیل مجازات نفی بلد به حبس و جزای نقدی وجود دارد؟
طی نظریه مشورتی اعلامی قوه قضاییه، پاسخ به این سوال مثبت است و تحت شرایطی این اختیار به قاضی داده شده که بتواند کیفر مجرمی که محکوم به تحمل مجازات تبعید است به حبس و یا جزای نقدی تبدیل کند.
اسم نویسنده
دیدگاه کاربران
دیدگاه کاربران
...هیچ نظری ثبت نشده