چک ضمانت چیست؟ به زبان ساده، یک قول محکم و کتبی است که به طرف مقابل معامله می‌دهد تا خیالش از بابت انجام تعهدات شما راحت باشد و در صورت عدم انجام تعهدات، طرف مقابل می‌تواند آن را به اجرا بگذارد. تصور کنید می‌خواهید یک خانه اجاره کنید؛ مالک خانه از شما چک ضمانت می‌گیرد تا مطمئن شود که هزینه‌های اجاره را به موقع پرداخت می‌کنید و به ملک آسیبی نمی‌رسانید. این چک، در واقع یک تضمین است که به مالک خانه اطمینان می‌دهد که در صورت بروز هرگونه مشکلی، می‌تواند به پول خود دسترسی داشته باشد. چک ضمانت در معاملات مختلفی از جمله اجاره، خرید و فروش کالا و خدمات و قراردادهای پیمانکاری استفاده می‌شود.
هر ورق چک از جمله اسناد تجاری خاصی هستند که علاوه بر روش پرداخت به عنوان وسیله تضمین نیز صادر می‌شوند. برای اینکه بدانیم چک ضمانت چیست بهتر است که مفهوم چک را بشناسیم.
در واقع، چک سند و ابزاری است که برای پرداخت و انتقال وجه از حساب بانکی صادرکننده به حساب گیرنده یا دارنده چک صادر می‌گردد. چک دارای انواع مختلفی از جمله صیادی، رمزدار، مسافرتی، تایید شده و ضمانتی است. در یک تعریف کلی نیز چک ضمانت چکی بوده که از طرف متعهد برای تضمین انجام تعهد به متعهد له داده می‌شود و به نوعی ابزاری برای فشار و تضمین انجام امری است.
در یک بیان ساده چک ضمانت چکی است که برای تضمین انجام تعهد یا وعده به نام شخصی صادر شود. همچنین تنها در شرایطی می‌توان چک ضمانت را نقد یا وصول کرد که صادرکننده آن به وعده‌ای که داده عمل نکرده و خلف وعده نموده است، در غیر این صورت به اجرا گذاشتن چک ضمانت غیرقانونی، دارای پیگرد قانونی و مجازات خواهد بود. برای مثال وقتی صاحب‌خانه در هنگام اجاره و رهن از مستاجر خود چک ضمانت جهت تخلیه خانه در تاریخ معین دریافت می‌کند.
یعنی در شرایط کلی و خاص وقتی معامله‌ای بین دو نفر انجام می‌شود و نفر اول متعهد به انجام امری در زمان خاص برای شخص دوم می‌شود، نفر دوم برای تضمین انجام آن کار می‌تواند از فرد اول چک ضمانت دریافت نماید تا در صورت عدم انجام آن کار و یا خلف وعده شخص، تضمین و ضمانتی وجود داشته باشد. بر این اساس قوانین برگشت چک ضمانتی متفاوت بوده که در ادامه به آن پرداخته می‌شود.
نحوه نوشتن، شرایط صدور چک ضمانت، نحوه اجرا و قوانین برگشت چک ضمانتی یا شرایط حقوقی چک ضمانت نیز خاص و متفاوت با دیگر چک‌ها است. بنابراین در ادامه با مشاوره گروه وکلای معید به این پرسش همیشگی که چک ضمانت چیست؟ و شرایط برگشت زدن این چک و حقوق مربوط به آن پرداخته خواهد شد.
در حقیقت به دلیل ماهیت تضمینی و ضمانتی، چک ضمانت نباید به شیوه نقدی به حساب افزوده شود و تا هنگامی که خلف وعده انجام نشده به عنوان یک سند امانتی محسوب می‌شود. با این وجود این سند تنها امانت به شمار نمی‌رود و در صورت عمل نکردن صادرکننده آن به تعهداتش قابلیت وصول، برگشت یا به اجرا گذاشتن خواهد داشت. در این صورت به اجرا گذاشتن آن توسط دارنده چک مطابق قانون مرتکب به جرم و تخلف نخواهد شد ولی بر اساس ماده ۱۳ قانون اساسی امکان شکایت به صورت کیفری از انواع چک‌های تضمینی نیز وجود ندارد. سایر قوانین برگشت چک ضمانت برای صدور و اجرای این چک‌ها عبارتند‌از:
توصیه می‌کنیم مقاله‌ی اگر چک در سامانه صیاد ثبت نشود چه اتفاقی می‌افتد؟ را از مجموعه ما برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه نمایید.
با توجه به تغییرات اخیر در قانون صدور چک، شرایط صدور و استفاده از چک ضمانت دستخوش تحولات قابل توجهی شده است. در قانون جدید، برای صدور چک ضمانت، الزامی است که تاریخ دقیق صدور چک، نام کامل و مشخصات صادر کننده و دریافت‌‌کننده به وضوح روی چک درج شود. همچنین، این چک باید حتما در سامانه صیاد ثبت گردد تا از هرگونه سوء‌استفاده احتمالی جلوگیری شود. با این اقدامات، نظارت بر چک‌های ضمانت افزایش یافته و از اعتبار آنها محافظت می‌شود. علاوه بر این مشخص شدن دقیق طرفین معامله، پیگیری حقوقی در صورت بروز اختلاف را تسهیل می‌نماید. شایان ذکر است که چک ضمانت تنها برای تضمین تعهدات مشخصی قابل استفاده است و صدور آن به صورت خودسرانه و بدون دلیل قانونی مجاز نیست.
برای نوشتن چک ضمانت همانند چک‌های معمول باید با دقت و خط خوانا و تمیز موارد و بخش‌های مختلف آن را تکمیل کرد. همچنین باید تمامی مندرجات روی برگه چک از جمله مبلغ آن به حروف و عدد نیز نوشته شود. این چک باید دارای امضا و تاریخ وصول باشد و هیچ خط خوردگی نباید روی چک قرار گیرد. همچنین باید در چک به ضمانتی یا تضمینی بودن آن اشاره شده باشد. در قراردادی که بین متعهد و متعهدله نوشته خواهد شد باید مشخصات، شماره و جزئیات چک جهت پیگیری در آینده و جلوگیری از مشکلات حقوقی بیشتر نوشته شود.
نحوه ثبت چک ضمانت در سامانه
ثبت چک ضمانت در سامانه یکی از مراحل مهم برای اطمینان از اعتبار و امنیت چک‌های صادر شده است. این فرایند از طریق سامانه‌های بانکی و یا سامانه‌های یکپارچه چک انجام می‌شود. برای ثبت چک ضمانت، ابتدا باید اطلاعات دقیق چک مانند شماره چک، تاریخ صدور، مبلغ، نام بانک صادرکننده و مشخصات گیرنده را در سامانه وارد کنید. سپس، سامانه این اطلاعات را با پایگاه داده خود تطبیق داده و در صورت صحت اطلاعات، چک را ثبت می‌کند.
ثبت چک ضمانت به چند دلیل اهمیت دارد: اول، امکان استعلام وضعیت چک را برای گیرنده فراهم می‌کند تا از اعتبار آن اطمینان حاصل کند. دوم، به کاهش چک‌های برگشتی کمک کرده و از بروز مشکلات مالی جلوگیری می‌کند. سوم، در صورت بروز اختلاف، وجود سابقه ثبت چک در سامانه می‌تواند به عنوان مدرک معتبر در مراجع قضایی مورد استفاده قرار گیرد.
نحوه اجرا و وصول چک ضمانتی به دو روش ثبتی و حقوقی است و امکان وصول این سبک از چک‌ها با شیوه کیفری وجود ندارد. زیرا در قوانین صدور چک، نوع ضمانتی آن وصف کیفری ندارد و دارنده آن نمی‌تواند بابت چکی که جهت تضمین معامله و تعهد دریافت کرده اقدام به شکایت کیفری نماید. اگر پیش از اثبات انجام تعهد از طرف صادرکننده آن اقدام به نقد کردن آن نماید نیز مرتکب جرم خیانت در امانت خواهد شد. بنابراین دو روش وصول چک تضمینی وجود دارد که عبارتند از:
در این روش وصول چک ضمانتی، کپی چک و گواهی عدم پرداخت برای اخذ حکم اجراییه لازم بوده و این موارد باید به اداره ثبت تحویل و حکم اجرایی به سرعت برای ابلاغ به صادرکننده باید به ماموران تحویل داده شود. در این شیوه معرفی اموال صاحب چک برای توقیف نیز ممکن بوده ولی این اموال نباید جزو دارای ضروری آن ها باشند.
در واقع فرایند و نحوه به اجرا گذاشتن چک ضمانت به روش اجرای ثبت، چنین است که دارنده این چک بعد از برگشت زدن چک ضمانت و گرفتن گواهی عدم پرداخت از همان بانک محال علیه باید در همان شهر برگشت چک به واحد اجراییه مراجعه نماید تا اموال صادرکننده چک توقیف شود. همچنین پس از استعلام از ثبت املاک، اموال صادرکننده چک توقیف و دارنده چک ضمانتی توانایی وصول وجه چک خود پس از مزایده گذاشتن اموال را خواهد داشت.
جایگزین روش کیفری برای وصول چک ضمانت، روش حقوقی یا از طریق دادگاه بوده و هنگامی که نتوان از روش کیفری استفاده کرد از شیوه حقوقی پیگیری وصول چک انجام می‌گردد با این تفاوت که دادخواست آن به صورت واضح تنظیم و جنبه مجازاتی برای صادرکننده آن ندارد. با این وجود در شرایطی هم اگر وصول چک با این شیوه امکان پذیر نبود، حکم جلب و بازداشت موقت تا زمان وصول طلب صادر خواهد شد.
فرایند این روش برای اجرا گذاشتن چک ضمانت چنین است که دارنده باید بعد از برگشت زدن چک و دریافت گواهی عدم پرداخت از مراجع، اقدام به ثبت درخواست مطالبه وجه چک نماید تا دادگاه محل در خصوص این موضوع حکم مقتضی را صادر کند. ثبت درخواست مطالبه وجه چک نیز با مراجعه به سامانه یا با حضور و مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می‌شود.
به طور کلی چک بابت تضمین یا چک ضمانتی در زمانی قابل وصول بوده که متعهد خلف وعده نماید و یا نقص و قصوری در انجام معامله یا تعهد انجام دهد. به عبارت دیگر برای برگشت زدن چک ضمانت یا وصول این نوع از چک، دارنده چک باید تخلف و نقض تعهد صادرکننده آن چک را به طور قطعی به مراجع حقوقی و قانونی ثابت نماید.
مطابق قوانین نیز اگر وجه مورد نظر در چک ضمانت وجود نداشته باشد امکان برگشت زدن آن وجود دارد. همچنین اگر چک به طور نادرست تنظیم و صادر شده باشد، دارای ناهماهنگی بین نوشته‌ها و اعداد، خط‌خوردگی و یا امضای نادرست صادرکننده بود نیز می‌توان مطابق قانون آن را برگشت زد. برای اعلام بی‌محل یا بلامحل بودن چک ضمانتی مطابق قانون ۳۱۵ تجارت باید حداکثر تا ۱۵ روز اقدام کرده و اگر چک از دو نقطه دور در کشور صادر و دریافت گردد این مهلت تا ۴۵ روز است. بر حسب ماده ۱۲ قانون صدور چک نیز صدور بلامحل چک ضمانت جرمی خصوصی بوده و به طور غیابی یا بدون حضور شخص صادرکننده چک هم قابل پیگیری است. مجازات این نوع چک نیز بین ۶ ماه تا ۲ سال حبس و البته با توجه به مبلغ و پرونده افراد متفاوت است.
در پاسخ به سوال چک ضمانت چیست؟ باید گفت که چک ضمانت، سندی بوده که متعهد جهت تضمین انجام کاری آن را برای طرف مقابل صادر کرده و تنها با شرط خلف وعده در انجام آن تعهد امکان وصول آن برای دارنده فراهم خواهد شد. در واقع چک ضمانت دارای شرایط و قوانین خاصی برای پیگیری قانونی است. همچنین برای به اجرا گذاشت و برگشت زدن چک به روش حقوقی و ثبت نیز می‌توان به کمک بهترین وکلای قانونی و حقوقی اقدام کرد.
در این مقاله نیز به این پرسش که چک ضمانت چیست و قوانین و موارد حقوقی آن پرداخته شد. با وجود مشاوره حقوقی گروه وکلای معید و وکیل چک صیادی در تهران و امکان استفاده از خدمات و دریافت کمک از این کارشناسان برتر حقوق می‌توان پرونده‌های مربوط به برگشت زدن چک‌های تضمینی را راحت‌تر و سریع‌تر پیگیری و به نتیجه رساند.
شما می‌توانید از طرق مختلفی در جستجوی مشاور حقوقی باشید و حسب نیاز خود در موضوعات مختلف حقوقی بهترین مشاور حقوقی را پیدا کنید پیشنهاد ما در اینجا برخوردار شدن از خدمات تیم حقوقی معید است شما می‌توانید مشکلات حقوقی خود را با مشاورین و وکلای ما در میان بگذارید مشاورین حقوقی ما آماده ارائه بهترین خدمات به شما در هر ساعتی از شبانه روز باشید. همچنین مطلب مشاوره حقوقی چیست از مجموعه معید به شما اطلاعات مفیدی خواهد داد.
1-شیوه‌های به اجرا گذاشتن چک ضمانت چگونه است؟
این روش‌ها برای وصول چک ضمانت اهمیت و نتایج قطعی دارند و روش اجرای ثبت و حقوقی مناسب برای وصول این چک هستند اما نمی‌توان از روش کیفری برای این مواد استفاده کرد.
2- آیا امکان وصول فوری چک ضمانت بعد از صدور آن توسط صادرکننده وجود دارد؟
خیر این چک بیشتر حالت تضمین و امانت داشته و تنها بعد از خلاف وعده و متناسب با توافق بین طرفین امکان برگشت زدم و نقد کردن آن وجود دارد در حالی که برای همه چک‌های ضمانت نیز این قواعد به طور نسبی وجود دارد.
3- نحوه نوشتن چک ضمانت چگونه است؟
در این چک باید حتماً نوشته شود که چک ضمانت بوده و تاریخ، نام صادر کننده، دریافت کننده و مبالغ و سایر جزئیات مورد نیاز نیز باید دقیق و مناسب در این سند نوشته شوند.
اسم نویسنده
دیدگاه کاربران
دیدگاه کاربران
...هیچ نظری ثبت نشده