قطعاً همه ما از این دست خبرها شنیدهایم که شخصی به دلیل انجام تخلف هنگام ساخت و ساز موظف به تخریب بنا و یا پرداخت جریمه شده است، یا شاید این اتفاق برای خودمان رخ داده است. نهاد رسیدگی به این مسائل، کمیسیون ماده 100 شهرداری است.
تصور کنید که در زمینه ساخت و ساز هیچ قانونی وجود نداشته باشد و هرکس هر ملکی یا ساختمانی را به اراده خود میساخت، قطعاً در صورت وجود چنین شرایطی نظم شهری برهم میخورد و درگیریهای زیادی صورت خواهد گرفت.
در همه شهرها به منظور انجام ساخت و ساز قوانینی مشخص شده است که در صورت نقض این قوانین از سوی شهروندان، کمیسیون ماده 100 شهرداری به آن رسیدگی خواهد نمود و با متخلفان برخورد نموده و آنها را مجازات خواهد کرد. در واقع وظیفه کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری رسیدگی به تخلفات ساختمانی است. برای آشنایی بیشتر با اینکه کمیسیون ماده 100 شهرداری چیست و میزان جریمه ماده 100 شهرداری چقدر است و چگونه محاسبه می شود،در این مقاله از مجموعه حقوقی معید با ما همراه باشید.
توصیه میکنیم مقاله بهترین وکیل ملکی در تهران را از مجموعه ما برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه نمایید.
همه مالکان اراضی و املاک واقع در محدوده خدماتی موظف هستند طبق ماده 100 قانون شهرداری قبل از ساخت و ساز از شهرداری، پرونده ساختمان دریافت کنند که در صورت خلاف انجام این قانون، عاملان برای رسیدگی به کمیسیون ماده 100 ارجاع داده خواهند شد. در ادامه پروندههایی که در کمیسیون ماده 100 مورد رسیدگی قرار میگیرند معرفی شده است.
مطابق با ماده 100 قانون شهرداری همه مالکان زمینها و املاکی که در محدوده شهر یا حریم آن واقع شدهاند، باید قبل از انجام هر اقدامی از جمله ساخت و ساز یا تفکیک، مجوز یا پروانه ساخت را از شهرداری دریافت کنند. در صورت نقض این قانون، کمیسیون با بررسی شرایط در دو حالت رای خود را صادر میکند. در حالت اول اگر ساخت و ساز بدون رعایت اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی در حال ساخت باشد، کمیسیون حکم به تخریب بنا را خواهد داد. در حالت دوم در صورتی که ساخت و ساز بدون گرفتن مجوز شهرداری صورت گیرد اما اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی در آن رعایت شده باشد، کمیسیون میتواند علاوه بر صدور حکم تخریب، نقضکننده قانون را با پرداخت جریمه مجازات کند.
در برخی از موارد با توجه به ضوابط شهرداری و نقشه و مشخصات پروانه احداث پارکینگ ضروری است. بنابراین در صورتی که سازنده ساختمان این مورد را رعایت نکند یا اینکه پارکینگی بدون رعایت اصول فنی بسازد مرتکب تخلف شده است و پرونده آن در کمیسیون ماده 100 مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در صورتی که امکان اصلاح تخلف وجود داشته باشد یعنی امکان ساخت مجدد پارکینگ وجود داشته باشد، حکم به اصلاح آن صادر خواهد شد اما در صورت عدم امکان اصلاح حکم به پرداخت، جریمه صادر خواهد شد. در صورت عدم رعایت اصول شهرسازی و فنی نیز کمیسیون موظف به صدور حکم تخریب خواهد بود.
در پروانه ساخت هر ساختمان مساحت زیربنای آن ذکر میشود، اما اگر بیشتر از مساحت ذکر شده ساختمان ساخته شود و اضافه بنا وجود داشته باشد، تخلف تراکم اضافی صورت گرفته است و کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری به آن رسیدگی خواهد نمود. در صورتی که اصول فنی و بهداشتی رعایت نشده باشد و کمیسیون حکم به پرداخت جریمه را صادر کند ولی جریمه پرداخت نشود، حکم تخریب بنای اضافی صادر خواهد شد.
در شرایط عدم رعایت اصول شهرسازی، فنی و بهداشتی و شهرسازی برای ساخت ساختمان و اینکه ساختمان دارای استحکام لازم نباشد، کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری موظف به صدور حکم به تخریب بنا میگردد.
تخلف دیگری که رسیدگی به پرونده آن توسط کمیسیون ماده 100 صورت خواهد گرفت، پرونده مربوط به تجاوز به معابر شهری است. منظور از تجاوز به معابر شهر عقب نشینی نکردن مالک و تجاوز به ملک فعلی شهرداری است.
مهندس ناظر ساختمان موظف است که بر عملیات اجرایی ساختمان نظارت کند تا ساختمان با مشخصات درج شده در پرونده و نقشه مطابقت داشته باشد، همچنین در پایان ساخت نیز مهندس ناظر وظیفه دارد که تایید کند ساختمان مطابق با آنچه در پرونده و نقشه وجود دارد ساخته شده است. در صورت مشاهده تخلف توسط مهندس ناظر ساختمان و عدم گزارش آن و یا گزارش خلاف واقعیت و مطرح شدن پرونده در کمیسیون ماده 100، تخلف مهندس ناظر به سازمان نظام مهندسی گزارش داده خواهد شد.
در برخی از شهرها که نقشه جامع شهری تهیه شده است، شهرداری وظیفه دارد طبق این نقشه در پرونده ساختمانی نوع استفاده از ساختمان را ذکر کند. در صورتی که استفادهای خلاف آنچه در پروانه قید شده است از ساختمان صورت گیرد، این مسئله در کمیسیون ماده 100 مطرح خواهد شد و کمیسیون بعد از محرز شدن تخلف با تصمیم ماموران شهرداری در مورد تعطیلی محل رای را صادر خواهند نمود.
نحوه رسیدگی به پرونده تخلفات در کمیسیون ماده 100 در دو مرحله صورت خواهد گرفت. کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری شامل 2 کمیسیون از جمله کمیسیون بدوی و کمیسیون تجدید نظر است که در ادامه نحوه رسیدگی به پرونده در این دو کمیسیون بررسی شده است.
مرحله اول: مطرح شدن پرونده تخلفات در کمیسیون بدوی
پروندههای مربوط به تخلفات شهری ابتدا در کمیسیون بدوی مطرح خواهد شد. نمایندگی شهرداری یکی از اعضای کمیسیون بدوی است که برای ارائه توضیحات در این کمیسیون شرکت خواهد نمود. هر شخصی که پرونده تخلف او در کمیسیون بدوی مطرح شود میتواند با ارائه لایه کتبی از خود دفاع کند.
مرحله دوم: اعتراض در کمیسیون تجدید نظر به تصمیمات گرفته شده در کمیسیون بدوی
همه تصمیماتی که در کمیسیون بدوی اتخاذ میشود، در کمیسیون تجدید نظر قابل اعتراض است. نکتهای که وجود دارد این است که اعتراض به تصمیم کمیسیون بدوی باید تا 10 روز از تاریخ ابلاغ رای در کمیسیون تجدید نظر مطرح گردد. با وجود اینکه تصمیمات کمیسیون تجدید نظر قطعی و قابل اجرا است اما امکان اعتراض از آنها نیز وجود دارد. مطابق با بند ب ماده 10 قانون دیوان عدالت اداری در صورتی که شخصی ادعا داشته باشد که تصمیم کمیسیون با قوانین و مقررات انطباق ندارد، میتواند با مراجعه به دیوان عدالت اداری به این تصمیم اعتراض کند.
تمامی مالکین املاک و اراضی واقع در محدوده یا حریم شهری باید بر اساس ماده 100 قانون شهرداری، قبل از انجام هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی خود و آغاز عملیات ساختوساز، از شهرداری پروانه دریافت نمایند و در صورت عدم رعایت قوانین و ساخت ساختمان بدون پروانه یا خلاف مفاد پروانه، شهرداری میتواند از آن جلوگیری کند. البته قانون ماده 100 قانون شهرداری تبصرههای نیز دارد که در ادامه بیان شده است.
تبصره 1: در مواردی مانند، ساخت بنا خلاف مشخصات پروانه، عدم رعایت اصول شهرسازی و فنی، احداث بدون پروانه و غیره، موضوع به تقاضای شهرداری در کمیسیونها تشکیل یافته از نماینده وزارت کشور، قضات دادگستری و یکی از اعضای انجمن شهری مطرح خواهد شد. بعد از وصول پرونده از طریق کمیسیون به ذینفع، کمیسیون مکلف است در مدت 10 روز توضیحات خود را کتباً اعلام کند. سپس موضوع یه نماینده شهرداری مطرح میکند. شهرداری موظف است در مواردی که از ادامه ساخت جلوگیری میکند، ظرف مدت یک هفته از تاریخ جلوگیری موضوع را به کمیسیون اعلام کند در غیر این صورت به تقاضای ذینقع به کمیسیون رسیدگی خواهد شد. در صورت تصمیم به قلع قسمتی از بنا یا همه آن، مهلتی کمتر از دوماه تعیین میشود و شهرداری مکلف به ارائه تصمیم مربوطه به مالک است. در صورت عدم قلع بنا توسط مالک، شهرداری اقدام خواهد نمود.
تبصره 2: در مورد اضافه بنای بیشتر از مساحت مجاز درج شده در پروانه ساختمانی در اراضی مسکونی، کمیسیون میتواند با توجه به موقعیت ملک و در صورت عدم ضرورت تخریب اضافه بنا، تصمیم به دریافت جریمه بگیرد. شهرداری موظف به وصول این جریمه است. در صورتی که ذینفع جریمه را پرداخت نکند، شهرداری باید پرونده را مجدداً به کمیسیون ارجاع داده و تقاضای صدور حکم تخریب کند.
تبصره 3: در خصوص اضافه بنای بیشتر از مساحت مجاز مندرج در پروانه ساختمانی در اراضی تجاری، صنعتی و اداری، کمیسیون میتواند در صورتی که تخریب بنا ضروری نباشد، تصمیم به اخذ جریمه بگیرد و شهرداری موظف به وصول آن است. در صورت عدم پرداخت جریمه توسط ذینفع، شهرداری موظف است پرونده را مجدداً به کمیسیون ارجاع داده و درخواست صدور حکم تخریب بنا نماید.
تبصره 4: در خصوص ساخت بنای بدون پروانه در اراضی مربوطه و رعایت اصول فنی شهرسازی و بهداشتی، کمیسیون میتواند به اخذ جریمه به ازای هر متر مربع بنای بدون مجوز، معادل یک دهم ارزش معاملاتی ساختمان، رای دهد و در نهایت تصمیم به صدور برگ پایان کار ساختمان برای شهرداری را بلامانع اعلام کند. در مورد اضافه بنای فراتر از تراکم مجاز نیز، مطابق با تبصرههای 2 و 3 رای صادر خواهد شد.
تبصره 5: در رابطه با تخلف عدم احداث پارکینگ، قابل استفاده نبودن آن یا عدم امکان اصلاح، کمیسیون میتواند با توجه به موقعیت مکانی و نوع استفاده از فضای پارکینگ، حداقل یک برابر و حداکثر دو برابر ارزش معاملاتی ساختمان رای به پرداخت جریمه دهد. شهرداری مکلف به وصول جریمه و صدور برگ پایان کار است.
تبصره 6: در رابطه با تجاوز به معابر شهر، مالکان موظف به رعایت برهای اصلاحی در هنگام طرحهای مصوب یا نوسازی بر اساس پروانه ساختمان هستند. در صورت نقض قوانین خلاف پروانه، شهرداری مکلف به جلوگیری از ادامه عملیات و ارسال پرونده به کمیسیون است. در مورد تخلفاتی مانند مستحکم نبودن بنا، عدم رعایت اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی، کمیسیون ماده 100 به پرونده رسیدگی خواهد نمود.
تبصره 7: در صورت عدم نظارت صحیح مهندس ناظر ساختمان و یا عدم گزارش به موقع تخلف و صدور رای بر جریمه یا تخریب ساختمان، شهرداری مکلف به منعکس نمودن مراتب به نظام اداری و ساختمانی است. شورای انتظامی نظام نیز موظف به مجازات مهندس ناظر با توجه به اهمیت موضوع، 6 ماه تا 3 سال محرومیت از کار است و در صورت تکرار تخلف نیز به وسیله کمیسیون ماده 100، مهندس ناظر به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد.
تبصره 8: شهرداری گواهی پایان کار ساختمان را قبل از انجام معامله قطعی ساختمانها و در خصوص ساختمانهای ناتمام گواهی عدم خلافی تا تاریخ انجام معامله را صادر میکند. برای ساختمانهایی که قبل از تصویب قانون 6 تبصره الحاقی به ماده 100 قانون شهرداری معامله آنها انجام گرفته و در صورتی که مورد معامله کل پلاک را شامل نشود، الزامی به صدور گواهی برگ پایان ساختمان یا عدم خلاف نخواهد بود و ثبت و تصریح آن در سند مانعی ندارد. اما ساختمانهایی که قبل از تاریخ تصویب نقشه جامع شهر ساخته شده باشند، در صورت عدم احداث بنای جدید و نشان دادن مدارک مبنی بر عدم ایجاد بنای جدید قبل از سال تصویب طرح جامع شهری، با ثبت و تصریح موارد فوق در سند مالکیت بلامانع هستند.
تبصره 9: ساختمانهایی که پروانه ساخت آنها پیش از تاریخ تصویب نقشه جامع شهر صادر شده باشد، از اجرای تبصره 1 ماده 100 قانون شهرداری معاف خواهند بود.
تبصره 10: در صورتی که شهرداری یا نماینده آن از تاریخ ابلاغ رای، در مدت 10 روز به آن اعتراض کنند، رسیدگی به اعتراض توسط کمیسیون ماده 100 انجام خواهد شد. اعضای این کمیسیون باید متفاوت از افرادی باشند که در صدور رای قبلی مشارکت داشتهاند و رای صادره از سوی این کمیسیون قطعی خواهد بود.
تبصره 11: آییننامه ارزش معاملاتی ساختمان پس از تهیه و تنظیم توسط شهرداری و تصویب آن توسط انجمن شهر، برای اخذ جرایم قابل اجرا خواهد بود و این ارزش معاملاتی هر سال یکبار قابل تجدید نظر است.
با توجه و دقت به توضیحات فوق پاسخ به سوال کمیسیون ماده 100 شهرداری چیست واضح می شود.
در پاسخ به سوال کمیسیون ماده 100 شهرداری چیست میتوان گفت، این کمیسیون بهعنوان مرجعی قانونی برای بررسی تخلفات ساختمانی در حوزه ضوابط شهرسازی و ایمنی فعالیت میکند. در صورتی که افراد در فرآیند ساختوساز مرتکب تخلف شوند، این تخلفات در این کمیسیون بررسی و درباره آن تصمیمگیری میشود. ماده 100 قانون شهرداریها شامل 11 تبصره است که برخی از مهمترین موارد آن عبارتند از:
عدم رعایت اصول فنی، بهداشتی و شهرسازی
این تخلف ممکن است به تخریب بخشی یا کل ساختمان منجر شود.
ساخت اضافه بنا در اراضی مسکونی فراتر از پروانه ساختمانی
جریمهای معادل حداقل نصف و حداکثر سه برابر ارزش هر مترمربع اضافهشده اعمال میشود.
ساخت اضافه بنا در اراضی تجاری، صنعتی یا اداری فراتر از پروانه ساختمانی
معادل حداقل دو برابر و حداکثر چهار برابر ارزش هر مترمربع اضافهشده، جریمه تعیین میگردد.
احداث بنای بدون مجوز
بهازای هر مترمربع بنای بدون پروانه، جریمهای معادل یکدهم ارزش معاملاتی ساختمان یا یکپنجم ارزش سرقفلی ساختمان تعیین میشود.
نبود یا غیرقابل استفاده بودن پارکینگ
برای هر مترمربع پارکینگ از دست رفته، معادل حداقل یک برابر و حداکثر دو برابر ارزش معاملاتی ساختمان، جریمه در نظر گرفته میشود(هر پارکینگ با احتساب فضای گردش 25 مترمربع در نظر گرفته میشود).
این تبصرهها نشاندهنده اهمیت رعایت ضوابط قانونی در ساختوساز هستند و عدم پایبندی به آنها میتواند تبعات مالی و قانونی جدی برای متخلفان داشته باشد.
اعتراض به رأی کمیسیون ماده 100 در دو مرحله امکانپذیر است: اعتراض به رأی بدوی و اعتراض به رأی قطعی. در ادامه، مراحل و شرایط هر یک از این دو نوع اعتراض به تفصیل بیان شده است.
مطابق تبصره 10 ماده 100 قانون شهرداری (الحاقی 1358/06/27)، مهلت اعتراض به رأی بدوی کمیسیون ماده 100، 10 روز از تاریخ ابلاغ رأی است و در صورت عدم اعتراض در این مهلت، رأی بدوی قطعی خواهد شد. برای اعتراض، مالک باید دادخواستی شامل استدلالهای حقوقی و دلایل اعتراض تنظیم کند. این دلایل میتوانند شامل ارائه مستنداتی مانند پروانه ساختمان یا گزارش مهندس ناظر و همچنین استناد به نقض قوانین یا اشتباه در تطبیق تخلفات ساختمانی با قوانین شهرداری باشند. دادخواست تنظیمشده باید به شهرداری تحویل داده شود و شهرداری نیز موظف است آن را به کمیسیون تجدیدنظر ماده 100 ارسال کند. کمیسیون تجدیدنظر با بررسی اعتراض و مدارک جدید، رأی قطعی را صادر میکند. در این مرحله، ارائه مدارک تازه و استدلالهای حقوقی قوی میتواند در تغییر رای تاثیرگذار باشد. پس از صدور رای قطعی توسط کمیسیون تجدیدنظر، این رأی برای شهرداری و مالک لازمالاجرا خواهد بود.
در صورتی که رأی قطعی صادر شده از کمیسیون تجدیدنظر مورد قبول مالک نباشد، اعتراض به این رأی باید در دیوان عدالت اداری مطرح شود. مطابق قانون، مالک یا معترض میتواند ظرف 3 ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی، شکایت خود را به دیوان عدالت اداری ارائه کند. در موارد خاص، مانند بیماری یا عدم اطلاع از رأی، امکان تمدید این مهلت با ارائه مستندات مربوطه وجود دارد. برای اعتراض، مالک باید دادخواستی تنظیم کند که در آن استدلالهای حقوقی و دلایل نقض قوانین یا تخلفات در رسیدگی توضیح داده شود. این دادخواست باید شامل مستنداتی مانند رأی قطعی کمیسیون، مدارک مالکیت، و دلایلی باشد که نشاندهنده نقض قوانین یا اشتباه در روند رسیدگی است. شکایت باید از طریق سامانه دیوان عدالت اداری (www.divan-edalat.ir) یا دفاتر خدمات قضایی ثبت شود. پس از ثبت شکایت، دیوان عدالت اداری رأی را از منظر مطابقت یا مخالفت با قوانین و مقررات بررسی میکند. در صورت احراز تخلف یا نقض قوانین، دیوان ممکن است رأی کمیسیون ماده 100 را نقض کرده و پرونده را برای رسیدگی مجدد به کمیسیون تجدیدنظر ارجاع دهد.
موارد معافیت از جرایم کمیسیون ماده 100 شامل شرایط خاصی است که کمیسیون با در نظر گرفتن عدالت و منافع عمومی میتواند مالک را از پرداخت تمام یا بخشی از جریمه معاف کند. مهمترین این موارد عبارتند از:
بلایای طبیعی
در صورت وقوع حوادثی نظیر زلزله، سیل، یا آتشسوزی که موجب تخریب یا تغییرات ناخواسته در ساختمان شده باشد، کمیسیون ممکن است با بررسی مستندات، مالک را از جرایم ساختمانی معاف کند.
ساختوسازهای عامالمنفعه
در صورتی که تخلفات ساختمانی به دلیل اجرای پروژههای عامالمنفعه مانند ساخت مدارس، بیمارستانها، مساجد، یا سایر تأسیسات عمومی باشد، امکان معافیت از جریمه وجود دارد.
پروژههای اضطراری شهری
اگر ساختوساز یا تغییرات انجامشده در راستای اجرای پروژههای اضطراری شهری مانند تأمین مسکن موقت برای آسیبدیدگان بلایای طبیعی یا اقدامات فوری شهری باشد، معافیتهایی در نظر گرفته میشود.
اشتباهات شهرداری
در مواردی که تخلف ساختمانی به دلیل قصور یا اشتباه در اقدامات یا مجوزهای صادره از سوی شهرداری رخ داده باشد، مالک ممکن است از پرداخت جریمه معاف شود.
اثبات عدم عمد در تخلف
اگر مالک بتواند اثبات کند که تخلف ساختمانی بدون قصد و عمد بوده و ناشی از شرایط خاصی است که خارج از کنترل او بودهاند، کمیسیون ممکن است جریمه را کاهش داده یا معافیت کامل اعمال کند.
مناطق محروم یا کمبرخوردار
در برخی مناطق محروم یا کمبرخوردار که امکانات کافی وجود ندارد، امکان معافیت یا تخفیف جریمهها به منظور حمایت از شهروندان لحاظ میشود.
اعمال معافیت یا تخفیف در جرایم ساختمانی تنها پس از ارائه مدارک معتبر و بررسی دقیق توسط کمیسیون ماده 100 صورت میگیرد. این موارد با هدف حمایت از شهروندان، رعایت عدالت و حفظ منافع عمومی تعیین میشوند.
در این مطلب در پاسخ به این سوال که کمیسیون ماده 100 شهرداری چیست گفتیم که کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری نهادی است که به تخلفات مربوط به ساخت و ساز رسیدگی میکند. پروندههای مربوط به ساخت بنای بدون پروانه، عدم احداث پارکینگ، تخلف تراکم اضافی، عدم استحکام بنا و غیره توسط این کمیسیون رسیدگی میشود. ما در این مقاله به اطلاعات لازم در مورد اینکه کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری چیست، پرداختیم. همچنین برای رسیدگی به پروندههایی که رسیدگی به آنها بر عهده کمیسیون ماده 100 شهرداری است نیز میتوان از وکلای متخصص و مجرب مجموعه حقوقی معید کمک گرفت که وکیل ملکی در شمال تهران می تواند در این زمینه به شما کمک کند.
مجموعه حقوقی معید، به همکاری وکلای متخصص و زبده تلاش دارد تا به افرادی که درگیر مشکلات حقوقی هستند خدمات مشاوره و وکالت ارائه دهد. در صورت برخورداری از خدمات تیم حقوقی معید، شما می توانید از طرق ارتباطی که در سایت به آن اشاره شده با ما در تماس باشید. و سوالات حقوقی خود را با وکلای ما از طریق مشاوره آنلاین، تلفنی در میان بگذارید.
1-کمیسیون ماده 100 شهرداری چیست و چه وظیفهای دارد؟
صورت نقض قوانین شهری و ساخت و ساز توسط شهروندان، کمیسیون ماده 100 به پرونده آنها رسیدگی خواهد نمود.
2-کمیسیون ماده 100 شهرداری به چه پروندههایی رسیدگی خواهد نمود؟
ساخت بنای بدون پروانه یا مجوز، تخلف تراکم اضافی، عدم احداث پارکینگ، عدم استحکام لازم بنا، تجاوز به معابر شهر، تخلف مهندس ناظر ساختمان و تغییر کاربری.
3-آیا میتوان به تصمیمات گرفته شده در کمیسیون بدوی اعتراض کرد؟
بله، در کمیسیون تجدید نظر امکان اعتراض به تصمیمات کمیسیون بدوی وجود دارد.
دیدگاه کاربران
دیدگاه کاربران
...هیچ نظری ثبت نشده